دانشگاه مازندران

دانشکده علوم انسانی و اجتماعی

پایان‌نامه دوره کارشناسیارشد در رشته پژوهش علوم­ اجتماعی

موضوع:

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش و رفتار بازیافت

(مطالعه موردی: شهر مریوان)

استاد راهنما:

دکتر صادق صالحی

استاد مشاور:

دکتر غلامرضا خوش فر

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه………………………………  2

1-2- بیان مسأله و اهمیت آن …………………………….. 4

1-3- اهداف تحقیق……………………………..6

1-3-  سؤالات تحقیق…………………………….. 7

فصل دوم: پیشینه تجربی تحقیق

2-1- مقدمه……………………………..9

2-2- پیشینه خارجی……………………………..9

2 – 3- پیشینه داخلی……………………………..34

2-4- جمع‌بندی پیشینه تجربی تحقیق …………………………….. 42

فصل سوم: پیشینه نظری تحقیق

3-1- مقدمه  ……………………………..45

3-2- پیشینه نظری تحقیق  …………………………….. 45

3-2-1- مدل خطی US اولیه …………………………….. 46

3-2-2- مدل رفتار محیط‌زیستی مسئولانه …………………………….. 48

3-2-3- مدل چندگانه: مدل انگیزه، توانایی، فرصت و رفتار…………….50

3-2-4- مدل جامعه‌شناختی رفتار محیط‌زیستی……………………… 51

3-2-5- مدل یکپارچه نگرش و انتخاب رفتار ……………………………..52

3-2-6- پارادایم جدید زیست محیطی……………………………..55

3-3- چارچوب نظری تحقیق……………………………..61

3-4- مدل نظری تحقیق……………………………..63

3-5- فرضیات تحقیق……………………………..64

فصل چهارم: روش شناسی تحقیق

4-1- مقدمه ……………………………..66

4-2- روش تحقیق …………………………….. 67

4-3- واحد تحلیل…………………………….. 68

4-4- جامعه آماری ……………………………..68

4-5- روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………….. 68

4-6- نحوه ی جمع‌آوری داده‌ها…………………………….. 70

4-7- روایی و پایایی ابزار…………………………….. 71

4-8- مفهوم سازی…………………………….. 73

4-3-1- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق……………… 73

فصل پنجم: یافته های تحقیق

5-1-مقدمه …………………………….. 80

5-2- بخش اول: توصیف داده ها…………………………….. 80

5-2-1- ویژگی های جامعه آماری …………………………….. 81

5-2-1-1- توزیع پاسخگویان برحسب سن …………………………….. 81

5-2-1-2- توزیع پاسخگویان بر حسب جنس …………………………….. 82

5-2-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل…………………………….. 83

5-2-1-4- توزیع پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات…………………………….. 84

5-2-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اشتغال……………………………. 85

5-2-1-6- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان درآمد خانوار ……………………..86

5-2-2- توصیف متغیرهای اصلی تحقیق…………………………….. 87

5-2-2-1- نگرش نسبت به بازیافت ……………………………..87

5-2-2-2- رفتار بازیافت……………………………..92

5-2-2-3- مقیاس پارادایم نوین اکولوژیکی…………………………….. 94

5-3- بخش دوم: تحلیل داده ها…………………………….. 100

5-3-1- آزمون فرضیات…………………………….. 101

5-3-1-1-پارادایم نوین اکولوژیکی  با رفتار بازیافت (فرضیه اول) ………………….101

5-3-1-2- رابطه نگرش نسبت به بازیافت با رفتار بازیافت (فرضیه دوم)……………. 102

5-3-1-3- رابطه پارادایم نوین اکولوژیکی با نگرش نسبت به بازیافت……………….. 102

5-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی  با رفتار بازیافت (فرضیه چهارم)………….. 103

5-3-1-4- رابطه متغیرهای جمعیت شناختی  بانگرش نسبت به بازیافت (فرضیه پنجم)…… 105

5-3-2- بخش سوم: تحلیل رگرسیونی چندمتغیره …………………………….. 106

5-3-2-1 تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر رفتار بازیافت ……………………… 107

5-3-2-2- تأثیر متغیرهای مستقل بر نگرش نسبت به بازیافت ……………………………..109

5-3-3- تحلیل مسیر و بررسی مدل نظری تحقیق……………………………..111

5-3-3-1- اثرات مستقیم و غیر مستقیم هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته……………. 112

5-3-3-2- بررسی کلی تاثیرات متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر متغیر وابسته……………. 113

فصل ششم: بحث و نتیجه گیری

6-1- مقدمه……………………………..115

6-2- نتیجه گیری ……………………………..116

6-3- پیشنهادات ……………………………..122

6-4- محدودیت‌ها…………………………….. 123

چکیده:

پیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی و تغییر نامطلوب زندگی در برخی عرصه‌ها به ویژه عرصه مصرف، باعث شده است تا با انبوهی از زباله‌ها که بعضاً حاوی انواع مختلف مواد گرانبها و همچنین مواد سمی هستند، مواجه باشیم. این زباله‌ها اگر به صورت مطلوب مدیریت نشوند هم برای انسان و هم برای محیط‌زیست بسیار زیان‌آور می‌باشند. از آنجا که فرآیند جمع‌‍آوری و ذخیره‌سازی نامناسب زباله‌ها سبب آلودگی محیط‌زیستی خطرناکی می‌شود، لذا، شیوه صحیح بازیابی و رعایت استانداردهای محیط‌زیستی می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. اجرای این شیوه ها و رعایت استاندارد ها به عواامل متعددی بستگی دارد که  عوامل اسانی از جمله عوامل بسیار مهم  در این زمینه می باشد. لازمه اجرای این شیوه های صحیح و رعایت استانداردها توسط عوامل انسانی از جمله نیازمند نگرش و رفتار مطلوب زیست محیطی محیطی نسبت به پدیده بازیافت می باشد. بنابراین، در تحقیق حاضر  نگرش و رفتار مردم نسبت به بازیافت زباله و برخی عوامل مؤثر بر آن در شهر مریوان پرداخته شده است. براساس نظریات موجود و پیشینه‌های تجربی مدلی نظری طراحی گردید. در این تحقیق از نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده شده است. در مجموع 400 پرسشنامه تکمیل و جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین پارادایم نوین اکولوژیکی با رفتار  بازیافت رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنین، بین نگرش نسبت به بازیافت و رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت به دست آمده است. یافته‌ها نشان داد که بین سن با رفتار بازیافت پاسخگو رابطه معناداری وجود ندارد. بین جنسیت پاسخگو با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست آمد. همچنین بین وضعیت تأهل با رفتار بازیافت رابطه معناداری بدست نیامد. بین سطح تحصیلات با رفتار بازیافت نیز رابطه معناداری وجود ندارد. با این وجود، متغیر متوسط درآمد خانوار با رفتار بازیافت رابطه معنادار و مثبت را نشان می‌دهد. همچنین رابطه مثبت و معناداری بین نوع شغل با رفتار بازیافت وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که، 19 درصد  از واریانس متغیر وابسته به‌وسیله متغیرهای مستقل (نگرش نسبت به بازیافت و پارادایم نوین اکولوژیکی) تبیین شده است. در واقع، ضریب تأثیر پارادایم نوین اکولوژیکی 142/0و برای متغیر نگرش نسبت به بازیافت 465/0 می‌باشد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

تولید زباله که خود ناشی از فعالیت انسان شهرنشین و مصرف کننده است و هر روز نیز او را به مصرف بیشتر ترغیب می‌کند، جزء لاینفک زندگی است. امروزه تولید زباله به یکی از معضلات اساسی محیط‌زیستی تبدیل شده است. چنانچه دفع این حجم فزاینده زباله به صورت مناسب انجام نشود معضلات جبران ناپذیر محیط‌زیستی را بدنبال خواهد داشت. اجرای طرح بازیافت زباله و تفکیک از مبداء یکی از راهکارهای موثر در بهبود وضعیت بازیافت زباله در کشورهایی است که معمولا کمبود امکانات ذخیره زباله در آنها وجود دارد [چانگ و پون[1]، 2001: به نقل از صالحی، 1391)].

مواد زاید جامد شامل تمام مواد زاید حاصل از فعالیتهایی است که انسان انجام می دهد. این مواد هم از نظر منبع تولید و هم از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی با هم متفاوتند. بخشهای خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعتی، درمانی بهداشتی و خدمات، هر کدام مواد زیادی با خصوصیات ویژه ای تولید می کنند: (عبدلی،1372، به نقل از؛ احرامپوش و همکاران، 1390). افزایش نرخ رشد شهر نشینی، رشد جمعیت و تغییر در شیوه زندگی در کشورهای در حال توسعه موجب افزایش سرانه تولید مواد زاند جامد می شود (ابراهیمی و همکاران، 1388)

فرآیند بازیافت، علاوه بر رفع مشکلات مذکور می تواند موجب کاهش میزان زباله تولیدی، کاهش مصرف منابع طبیعی و در نهایت موجب کاهش فضای مورد نیاز جهت دفن زباله شود. عملیات بازیافت به علت دارا بودن فواید بهداشتی و اقتصادی به عنوان یک استراتژی خاص در مدیریت مواد زاید جامد به حساب می آید که در تنظیم برنامه های زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخورداراست (اردبیلیان و همکاران،1386: ص3). از آنجایی که کاغذ، فلزات، پلاستیک و شیشه از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار می باشند، لذا اصول و موازین بهداشتی و اقتصادی ایجاب می کند که این مواد با ارزش بدون مدیریت صحیح وارد مراکز دفن نشده و قبل از دفن، سوزاندن و حتی کمپوست کردن مورد بازیافت قرار گیرند. یکی از مهمترین عوامل موثر در مدیریت مواد زائد، میزان مشارکت مردمی است از طرفی مشارکت مردم لازمه توفیق هر برنامه بهداشتی است و بدون این مشارکت برنامه ریزیهای بهداشتی از ضمانت اجرایی لازم برخوردار نخواهد بود (محسنی،1382: ص23). راه اصلی بررسی علاقه مندی عمومی و مشارکت مردم در برنامه های بازیافت بررسی نگرش و عقاید عمومی به موضوع مدیریت مواد زائد و بازیافت می باشد (پیرصاحب و همکاران،1386: ص2) موفقیت کامل در امر بازیافت غیر از موارد فنی نیاز به همکاری مردم و مسئولین داشته و به شرایط فرهنگی جامعه بستگی دارد، چرا که اولین و مهمترین قدم در امر بازیافت، جداسازی مواد زاید قابل بازیافت در محل تولید می باشد. بنابراین، افزایش آگاهی مردم و تشویق آنان در زمینه جداسازی مواد زاید جامد، هم هزینه بازیافت مواد را کاهش می دهد و هم باعث افزایش کیفیت برخی از مواد قابل بازیافت از جمله کاغذ می گردد(همان: ص25).

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.