دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

گروه تربیت بدنی

 پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی

( گرایش فیزیولوژی ورزشی)

عنوان:

تاثیر مصرف سه نوع مکمل کربوهیدراتی بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی

استاد راهنما:

دکتر عباس صادقی

استاد مشاور:

دکتر نعمت اله نعمتی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

امروزه اثر تغذیه به لحاظ علمی و تجربی بر روند رو به رشد ورزشکاران در حین تمرینات ورزشی و مسابقات بر همگان اثبات گردیده است. اما دسته بندی مواد مغذی و اینکه چه میزان و در چه زمانی از آن استفاده نمایند، همواره مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. یکی از دسته‌های غذایی که به جهت ورزشکاران همواره توصیه می گردد، کربوهیدرات‌ها[1] می باشند زیرا این درشت مغذی‌ها با اثر گذاری بر عضله‌های ورزشکاران، در صورت مصرف صحیح به لحاظ زمانی و میزان آن، توانایی آن را دارند که موجبات واماندگی دیررس را برای عضله ورزشکاران فراهم نموده و به عبارتی زمان رسیدن به خستگی را افزایش دهند. پژوهش حاضر که به روش توصیفی – نیمه تجربی ارائه گردیده، به هدف بررسی این موضوع که مصرف کربوهیدرات‌ها (ساکاروز ، فروکتوز و گلوکز[2]) بر ضربان قلب در پایان فعالیت، بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی را با استفاده از مطالعه کتابخانه‌ای و مطالعه میدانی بر روی ده نفر از ورزشکاران رشته تکواندو مورد بحث و بررسی قرار دهد. و به این لحاظ تمامی آزمودنی‌ها در 5 مرحله کنترل، دارونما، ساکاروز، فروکتوز و گلوکز مورد مطالعه قرار گرفته که نتایج تحلیل واریانس همبسته بیانگر آن است که مصرف هر سه کربوهیدارت مورد مطالعه، تفاوت معنی داری بر روی نمونه‌های انتخابی در مقابل زمانی که هیچ گونه مصرف کربوهیدرات نداشته اند، نشان داده است. به عبارت دیگر مصرف کربوهیدارت در طولانی شدن زمان رسیدن به واماندگی نسبت به مرحله کنترل اثر مثبتی داشته، و موجبات افزایش توانایی ورزشکاران را فراهم نموده است.

کلید واژه : کربوهیدارت ، گلوکز ، ساکاروز ، فروکتوز

 مقدمه

تغذیه یک بخش بسیار جالب، ‌مفید و مهم در زندگی امروزه شمرده شده و اهداف آن گسترده و وسعت و پیچیدگی آن بسیار زیاد است. با وجود مطالعات و تحقیقات فراوان در علم تغذیه، موارد مبهم و بحث انگیز بسیاری هنوز در این علم به جا مانده است. امروزه افراد بسیاری به فعالیت‌های حرکتی و ورزشی روزانه می‌پردازند. که اطلاعات کافی در مورد نحوه و نوع استفاده از مواد غذایی مختلف در رژیم غذایی روزانه خود را ندارند. همچنین بسیاری از مشکلات و بیماری‌های افراد وابسته به رژیم غذایی نامناسب آنها است. بنابراین شناخت انواع مواد غذایی انرژی زا و غیر انرژی زا و نحوه تقسیم بندی آنها مورد توجه است. در این بین ورزشکاران که نسبت به افراد عادی، از تحرک و فعالیت بیشتری برخوردارند، با شناخت دقیق از مواد غذایی می‌توانند به نتایج بهتری دست یابند. در این میان کربوهیدرات‌ها به عنوان درشت مغذی‌ها از جمله موادی هستند که می‌توانند ورزشکاران را از یک منبع ذخیره گلیکوژن بی نیاز سازند. در این بین اثر کربوهیدرات‌ها بر افزایش استقامتی عضلات ورزشکاران، امری بسیار مهم محسوب می‌گردد که با مصرف درست و صحیح آنها که معمولا در برخی مواد غذایی مثل شکر، نشاسته، ذرت، کشمش و امثالهم به وفور یافت می‌شود، نسبت به تاخیر در زمان خستگی موجبات افزایش زمان تمرین خود را فراهم نمایند. بر این اساس ورزشکاران در کنار برنامه‌های ارائه شده برای آمادگی، می‌توانند با آشنایی و افزایش اطلاعات خویش در حوزه کربوهیدرات‌ها، و بکارگیری تغذیه مناسب و بهینه، تامین انرژی و سوخت کافی در جلسات تمرین و مسابقات را برای خود فراهم نمایند. در تحقیق حاضر اهتمام محقق بر آن است که نگاهی ویژه بر کربوهیدرات‌ها در سه دسته گلوکز، فروکتوز و ساکاروز را داشته و اثرات آنها را بر تمرین ورزشکاران چه به لحاظ تئوری و چه از دیدگاه علمی و میدانی مورد بحث و بررسی قرار دهد.

1-1 بیان مسئله

تحقیقات نشان داده‌اند که تخلیه ذخایر گلیکوژن عضله سبب محدودیت مدت زمان اجرای عملکرد ورزشی می شود و خستگی در ورزشکاران بر اجرای عملکرد تاثیر منفی دارد و کربوهیدرات در به تاخیر انداختن خستگی مفید است. در ادبیات علمی موجود در مورد فواید نوشیدنی‌ها و مکمل‌های ورزشی بر بهبود عملکرد استقامتی توافق نظر زیادی وجود دارد، که بیشتر تحقیقات، فواید ترکیبات مختلف موجود در نوشابه‌های ورزشی و مکمل‌ها را در بهبود عملکرد استقامتی گزارش کرده اند. و خاطرنشان کرده‌اند که حداکثر فواید از نوشیدنی‌های محتوی قند 8-6 در صد بدست می‌آید. و این غلظت به جای فروکتوز، باید متشکل از گلوکز، ساکاروز و یا پلیمرها‌ی گلوکز باشد. این ترکیبات (پلیمرها‌ی گلوکز) سریعتر از فروکتوز جذب شده و سبب بهبودی بیشتر عملکرد می‌شوند.(ابیرلی[3]،2011)

در تحقیقی(بیات و همکاران،1384) تاثیر مصرف مکمل‌های کولین، عصاره گیاه سیج، اسیدهای آمینه شاخه دار و گلوکز بر عملکرد عضلانی و برخی از مکانیسم‌ها و محل‌های احتمالی ایجاد و بروز خستگی محیطی مورد بررسی قرار گرفت. آزمودنی‌ها برنامه ورزشی خاص فوتبال یا دوهای رفت و برگشت شدید متناوب تا خستگی را انجام دادند. طی سه مرحله قبل از مصرف مکمل‌ها، نیمه اجرای برنامه ورزشی و بلافاصله بعد از اتمام برنامه ورزشی 3 بار از سیاهرگ بازویی آزمودنی‌ها هر بار 5 سی سی نمونه خونی گرفته شد. در همان فاصله‌های زمانی، آزمودنی‌ها تستی را که میزان احساس خستگی و توانمندی را اندازه گیری می کند، انجام دادند و زمان فعالیت تا بروز خستگی و میزان درک فشار کار نیز در مرحله آخر برنامه ورزشی اندازه گیری شد. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می دهد مصرف مکمل‌های کولین و عصاره گیاه موجب افزایش سطح کولین و استیل کولین و فعالیت نورون‌های کولینرژیک و در نتیجه حفظ توان انفجاری بی هوازی، کاهش میزان احساس واماندگی، افزایش میزان احساس توانمندی، افزایش زمان فعالیت بدنی تا بروز خستگی و کاهش درک فشار کار بازیکنان فوتبال مرد بزرگسال می شود.

بنابراین با استفاده از این تحقیقات، اثرات ارگوژنیکی سه نوع مکمل کربوهیدراتی بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین، وزمان رسیدن به واماندگی مورد بررسی قرار می‌گیرد و با شفاف سازی صحت و یا کذب اثرات ادعا شده و اینکه چه نوع مکمل کربوهیدراتی میتواند موثر واقع شود تا زمینه‌های مناسب جهت تجویز و یا رد استفاده از این نوشیدنی‌ها و شاید سایر نوشیدنی‌هایی که حاوی ترکیبات یکسانی با آنها هستند، در ورزشکاران رده‌های مختلف ملی، استانی و باشگاهی فراهم می‌گردد.

 1-2 ضرورت و اهمیت پژوهش

انجام فعالیت‌های ورزشی برخلاف دوران گذشته، صرفا به برخی اعمال و رفتارهای ورزشکاران در حین تمرین و مسابقه خاتمه نمی یابد، ‌بلکه امروزه ورزش با قبول قالب علمی برای خود در کنار تجربه، سعی در گسترش و تکمیل حلقه‌های تشکیل دهنده خود می باشد. در این میان علم تغذیه نیز به کمک ورزش شتافته و با توسعه شاخه‌های خود، به عنوان یکی از عوامل مهم موفقیت ورزشکاران، چه در شرایط تمرین و چه در شرایط مسابقه می‌باشد. در این میان کربوهیدرات‌ها به عنوان یکی از منابع غنی ایجاد انرژی برای ورزشکاران محسوب می‌گردد زیرا این مواد به جهت اثرگذاری بر روی عضلات ورزشکاران، موجب می‌گردند تا عضله‌ها دیرتر خسته شده و میزان فعالیت ورزشی افزایش یابد. از سویی دیگر معمولا ورزشکاران و به شکل موردی آن، ورزشکاران ایرانی، آن میزانی که از رشته‌های ورزشی مورد علاقه خود اطلاع دارند، در خصوص علم تغذیه و علی الخصوص کربوهیدرات‌ها چندان اطلاع مهمی نداشته و شاید حوزه اطلاع آنان در حد مصرف نوشیدنی‌های انرژی زا و برخی مواد قندی محدود گردد. اما در عالم واقع، جایگاه کربوهیدرات‌ها و فراوانی آنان در برخی مواد غذایی و همچنین میزان و نحوه اثربخشی آنان بر روی عضله‌ها و همچنین زمان مصرف، از جمله مواردی است که شاید کمتر ورزشکاری در مورد آن به میزان رشته ورزشی خود آگاهی داشته باشد. لذا اهمیت استفاده صحیح و به موقع از کربوهیدرات‌ها از جمله عواملی است که موجب گردید پژوهش حاضر موضوع کربوهیدرات‌ها را مورد بحث و بررسی قرار دهد. از سویی دیگر، از آنجایی که ورزش کشور به جهت کسب افتخارات در رشته‌های گوناگون در میادین جهانی اعم از المپیک و… و سوق یافتن برنامه ریزی‌های ورزشی به سوی قهرمان پروری، لزوم افزایش و ارتقاء ورزشکاران در خصوص شناخت دقیق از کربوهیدرات‌ها و نحوه مصرف و میزان بازدهی آنان، ‌از ضروریات پژوهش حاضر می‌باشد، اهتمام محقق بر آن است که با دیدگاهی علمی به موضوع پرداخته و دغدغه‌های علمی در این خصوص تا حد امکان مرتفع گردد.

1-3 اهداف پژوهش

الف).هدف کلی

تعیین اثر سه نوع مکمل کربوهیدراتی بر ضربان قلب پایان فعالیت، بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی

ب).اهداف اختصاصی

1- تعیین اثر مصرف گلوکز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی.

2- تعیین اثر مصرف فروکتوز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی.

3- تعیین اثر مصرف ساکاروز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی.

1-4 سؤالات پژوهش

سوال اصلی

آیا سه نوع مکمل کربوهیدراتی (گلوکز ، فروکتوز ، ساکاروز ) بر ضربان قلب پایان فعالیت، بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی در ورزشکاران رشته تکواندو اثر گذار است؟

سوال فرعی

آیا مصرف گلوکز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی در ورزشکاران رشته تکواندو اثر گذار است. ؟

آیا مصرف فروکتوز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی در ورزشکاران رشته تکواند اثر گذار است. ؟

آیا مصرف ساکاروز 8 درصد بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی در ورزشکاران رشته تکواندو اثر گذار است.؟

1-5 فرضیه‌ها

1- مصرف گلوکز بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی تاثیر معنی داری دارد.

2- مصرف فروکتوز بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی تاثیر معنی داری دارد.

3- مصرف ساکاروز بر ضربان قلب پایان فعالیت و بازگشت آن بعد از تمرین و زمان رسیدن به واماندگی تاثیر معنی داری دارد.

1-6 مفاهیم و واژه‌ها

کربوهیدارت‌ها: کربوهیدرات‌ها از اولین مواد غذایی هستند که ساختمان شیمیایی آنها مشخص شد. این ماده غذایی در تغذیه انسان ارزش بسیار بالایی دارد و از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است. نسبت هیدروژن به اکسیژن در تمام کربوهیدرات‌ها 2 به 1 است.

مونوساکاریدها: ساده ترین واحد ساختمانی کربوهیدراتها، مونوساکارید است که عبارتند از: گلوکز ، فروکتوز و گالاکتوز.

گلوکز: یا دکستروز تنها کربوهیدارتی است که در گردش خون عمومی بدن یعنی پلاسما و گلبولهای قرمز خون وجود دارد و به آن اصطلاحا قند خون می نامند.

فروکتوز: شیرین ترین قند ساده محسوب می‌شود و در میوه جات و عسل به وفور یافت می‌شود.

ساکاروز: ساکاروز یا قند معمولی در اغلب غذاها به خصوص چغندر قند، عسل و ارزن موجود است. در اثر عمل هیدرولیز به گلوکز و فروکتوز تبدیل می‌شود و در دسته دی ساکارید‌ها قرار دارد.

سازماندهی پژوهش

پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم گردیده است که هدف اصلی آن بررسی اثر کربوهیدرات‌ها بر تمرینات ورزشی ورزشکاران رشته تکواندو می‌باشد. در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده است در فصل دوم به ادبیات نظری پژوهش پرداخته شده است و ضمن بررسی نقش تغذیه در ورزش، به اثر کربوهیدرات‌ها بر روند حرکتی و ورزشی ورزشکاران پرداخته شده است و در فصل سوم روش تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و در فصل چهارم یافته‌های میدانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و فصل پنجم نیز به بحث و نتیجه گیری اختصاص یافته است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.