دانشگاه آزاد اسلامی

واحد ارسنجان

دانشکده علوم انسانی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

گرایش: مدیریت ورزشی

عنوان:

ارتباط استرس شغلی با کیفیت زندگی در مربیان ورزش شهر شیراز

استاد راهنما:

دکتر عباس نظریان مادوانی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی رابطه بین استرس شغلی و کیفیت زندگی مربیان شهر شیراز
می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل مربیان مرد به تعداد 2069 و زن به تعداد 1297 بود که از این بین بر اساس جدول حجم نمونه مورگان و براساس انتخاب تصادفی ساده تعداد 327 مرد و 297 زن به عنوان نمونه آماری تحقیق حاضر انتخاب گردیدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه استرش شغلی فلیپ ال زایس (1992) و پرسشنامه کیفیت زندگی نسخه جهانی استفاده گردید. به منظور بررسی داده های تحقیق از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین کیفیت زندگی و استرس شغلی مربیان رابطه معناداری منفی به مقدار 383/0- وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که بین استرس شغلی و ابعاد کیفیت زندگی مربیان نیز رابطه منفی معناداری وجود دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد ضمن توجه به غنی سازی کیفیت زندگی مربیان، سطح استرس شغلی آنان را کاهش داد.

کلمات کلیدی: استرس، کیفیت زندگی، مربیان ورزش

1-1. مقدمه

در جوامع امروزی بدون داشتن یک شغل، زندگی کردن امکان پذیر نیست و هر فرد به داشتن شغلی نیازمند است تا بتواند به سازمان اجتماعی وارد شود و در جامعه جایگاه و منزلتی بیابد. اشتغال برای ادامه زندگی و لقای جامعه ضروری و اجتناب ناپذیر است و زندگی هر فرد از راه کار کردن تامین می شود و خود کفایی هر کشور به میزان و نوع عملکرد شاغلان آن بستگی دارد (آریافر،1392). یکی از مباحث مهم در بحث عملکرد شاغلین، استرس شغلی می باشد.

با در نظر گرفتن اهمیت خشنودی شغلی و سلامت فرد؛ وجود منابع متعدد استرس، بر میزان دسترسی کارکنان به سلامت روان و خشنودی اهمیتی بسیار دارد، زیرا استرس زیاد و شدید اصولا سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودی آنها می کاهد(فلانز و اویلی،2006). صرف نظر از این که شغل افراد چه باشد، آنها نسبت به شغل خود، احساسات و نگرش هایی دارند. آنها ممکن است از برخی وجوه کار خود خوشنود و یا ناخشنود باشند و نسبت به مطلوبیت آنچه که انجام می دهند، نظری منفی یا مثبت داشته باشند. کار صرف نظر از تامین مالی، می تواند برخی نیازهای اساسی انسان، نظیر تحرک بدنی ، تماس اجتماعی، احساس خود ارزشمندی، اعتماد و توانمندی را ارضاء کند، اما با این وجود کار می تواند منبع عمده استرس نیز باشد.

در قرن حاضر موضوع فشار روانی و استرس یکی از مهمترین زمینه های پژوهشی در علوم مختلف بوده است و بررسی تاثیرات آن بر زندگی انسانی یکی از گسترده ترین قلمروهای پژوهشی در عصر حاضر را تشکیل می دهد. استرس و اضطراب یکی از اجزای دایم هر روز زندگی هستند. همه ما در هر لحظه با مواردی روبه رو می شویم که ممکن است استرس زا باشند. این موارد شامل شناسایی پریشانی روزمره تا حوادث بزرگ زندگی می شوند و میزان استرس زا بودن هر یک از فردی به فرد دیگر فرق
می کند (تقوی، 1389).

کارکنان ساعات زیادی را در محیط کار سپری می کنند. نارضایتی شغلی و در پی آن استرس ظرف چند سال فرد شاغل را بیمار می کند. برای همین کارشناسان به مدیران پیشنهاد می کنند به مساله استرس در محیط کار اهمیت زیادی بدهند. آنها می توانند افراد دارای استرس را شناسایی کنند و به آنها آموزش دهند. همچنین می توانند در عملی پیشگیرانه عوامل استرس زا را از محیط کار حذف کنند. آیا ترجیح می دهیم کارکنانی شاداب و سالم و راضی داشته باشیم یا کارمندانی که پر از استرس و دچار بیمارهای قلبی، فشار خون و …. هستند (اینالو،1391).

در سال 1970 کارازاک نظریه معروف کنترل تقاضا را ارایه نمود. بر اساس این نظریه استرس شغلی وقتی رخ می دهد که میزان دامنه تصمیم گیری، یا همان کنترل بر روی کار، کم باشد. بدین ترتیب برخی شغل ها دارای استرس بیشتر و برخی کمتر هستند. وی کلیه مشاغل و افراد را به چهار گروه تقسیم نمود: مشاغل با استرس بالا، مشاغل با استرس پایین، مشاغل با استرس فعال و مشاغل با استرس غیر فعال (به نقل از برودنیک و بارنز،2001). انسان ها از بدو پیدایش همواره به دنبال دستیابی به رفاه و آسایش بوده اند (دهنوی،1391) اما با پیشرفت و ارتقای سطح بهداشت جوامع انسانی، توجه به مسایل ذهنی و عینی در مورد رفاه اهمیت زیادی پیدا کرد و واژه طول عمر و درمان در برابر کیفیت زندگی قرار گرفت (فدریکو،2003).

کیفیت زندگی مفهوم وسیعی است که همه ابعاد زندگی را در بر می گیرد. با وجود این مفهوم آن برای هر کس منحصر به فرد و با دیگران متفاوت است. علیرغم اینکه در مورد تعریف کیفیت زندگی چالش های متعددی وجود دارد، ولی متخصصین در محدوده ای از مفاهیم با هم اتفاق نظر دارند. بعضی از متخصصان در مورد ذهنی بودن و پویا بودن این مفهوم توافق دارند. اغلب آنها معتقدند کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی و در برگیرنده حقایق مثبت و منفی زندگی است. از طرفی عده ای ان را در یک مفهوم فردی قلمداد می نمایند. به این معنا که حتما باید توسط خود شخص و بر اساس نظر او تعیین گردد (شکرکن،1381). فرل و ایزدام و وینزل (1989) نظریه ای از کیفیت زندگی ارایه دادند طبق نظریه آنان کیفیت زندگی عبارت است از پیشگیری و آرام کردن ناراحتی روانی و جسمی، حفظ عملکرد روانی و جسمی و داشتن چارچوب حمایتی. طبق این نظریه کیفیت زندگی 4 بعد دارد: بهزیستی جسمی، بهزیستی روان شناختی، بهزیستی اجتماعی و بهزیستی معنوی (به نقل از آریافر،1392).

در حوزه ورزش نیز تحقیقاتی برروی استرس شغلی و کیفیت زندگی انجام گردیده است. نصری و واعظ موسوی(1385) در تحقیق خود به اهمیت کیفیت زندگی اشاره نمودند و اهمیت این مقوله را در موفقیت مربیان خاطر نشان نمودند. محمد زاده و همکاران (1391) در تحقیق خود به نقش استرس بر عملکرد منفی مریبان اشاره نمود. رمضانی نژاد و همکاران (1375) در تحقیق خود ، مربیان تربیت بدنی بیشتر از حد متوسط با عوامل استرس زا روبرو هستند.. با بررسی تحقیقات مشخص می گردد که کیفیت زندگی مفهومی مهم بر عملکرد مربیان می باشد. یکی از عواملی که تاثیر به سزایی بر مربیان می گذارد استرس شغلی می باشد. ماهیت شغلی مربیان وجود استرس شغلی را مهیا می سازد. با توجه به اهمیت مقوله کیفیت زندگی و استرس شغلی تحقیق حاضر سعی در مطالعه این دو مقوله در حوزه ورزش و در بین مربیان ورزش را دارد.

1-2. بیان مساله

کیفیت زندگی[1] یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی جهان امروز و از مباحث اساسی در تکوین سیاست‌گذاری اجتماعی محسوب می‌شود که موضوعاتی چون رفاه، ارتقاء کیفیت زندگی سلامت ‌محور، رفع نیازهای اساسی، زندگی رو به رشد و رضایت‌بخش، نوع ‌دوستی و از خود گذشتگی در میان جماعات را در بر می‌گیرد.

با توجه به مهم تلقی کردن کیفیت زندگی برای افراد جامعه، تلاش برای ارتقاء آن از اصلی ترین اصول و اولویت های برنامه ریزان و سیاست گذران اجتماعی و مدیران و مسئولان حکومتی در هر جامعه و کشوری است. لذا به جرات می توان گفت کلیه برنامه ها، سیاست ها و عملیات های اجرایی در یک جامعه در راستای ارتقاء کیفیت زندگی مردم آن جامعه است. کیفیت زندگی مفهومی است که احساس خوب بودن را از نظر جسمانی و روانی دربرمی گیرد. ونگر و فربرگ^[2] کیفیت زندگی را به عنوان آن دسته خصوصیاتی تعریف می کنند که برای فرد ارزشمند است و حاصل احساس راحتی یا ادراک «خوب بودن» است و در راستای توسعه و حفظ منطقی عملکرد جسمانی، هیجانی و عقلانی است (بوبس و همکاران، 2001). ارزیابی کیفیت زندگی کمک می کند تا مشکلات افراد و بیماران به طور بنیادی تر مورد توجه قرار گرفته و روش های درمانی مورد تجدید نظر قرار گیرند (باری، 2002). نتایج مطالعات کیفیت زندگی می تواند به ارزیابی سیاست ها، رتبه بندی مکان ها، تدوین استراتژی های مدیریت و برنامه ریزی در هر جامعه ای کمک کرده و درک واولویت بندی مسایل اجتماع برای برنامه ریزان و مدیران آن جامعه را به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تسهیل سازد. همچنین یافته های کیفیت زندگی می تواند برای باز شناسی استراتژی های سیاسی قبلی و طراحی سیاست های برنامه ریزی آینده استفاده شوند (لی، 2008). علاوه بر این، مطالعات کیفیت زندگی می تواند به شناسایی نواحی مسأله دار، علل نارضایتی مردم، اولویت های شهروندان در زندگی، تاثیر فاکتورهای اجتماعی- جمعیتی بر کیفیت زندگی و پایش و ارزیابی کارایی سیاست ها و استراتژی ها در زمینه کیفیت زندگی کمک کند.در رویکردی عملی کیفیت زندگی به عنوان یک مفهوم کلی تعریف می شود که تمام ابعاد زیستی شامل رضایت مادی، نیازهای حیاتی، به علاوه جنبه های انتقالی زندگی نظیر توسعه فردی، خودشناسی و بهداشت اکوسیستم را پوشش می دهد(غفاری و امیدی، 1388). کار نیز جنبه ای از زندگی است که صرف نظر از منابع مالی برخی از نیاز های اساسی آدمی نظیر تحرک روانی و بدنی ، نیاز های اجتماعی و احساسات خود ارزشمندی را ارضاء می کند. با وجود این، کار می تواند منبع فشار روانی نیز باشد. در دهه اخیر موضوع استرس و آثار آن در زندگی انسان مورد توجه بسیار واقع گردیده است (الوانی، 1381). امروزه استرس جز جدایی ناپذیر اکثریت مشاغل از جمله مشاغل ورزشی می باشد.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.