دانشگاه علامه طباطبائی

دانشکده علوم اجتماعی و علوم ارتباطات اجتماعی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی

عنوان:

حمایت اجتماعی و سلامت عمومی دانشجویان

(مطالعه دانشجویان کارشناسی دانشگاه علامه)

استاد راهنما:

دکتر حسین یحیی­زاده

استاد مشاور:

دکتر عذرا جاراللهی

استاد داور:

دکتر جعفر هزارجریبی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

این پژوهش باهدف شناخت رابطه بین میزان حمایت اجتماعی ومیزان سلامت عمومی بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده است. میزان سلامت عمومی متغیر وابسته در این پژوهش بوده ومتغیر مستقل نیز حمایت اجتماعی (شامل حمایت عاطفی، حمایت ابزاری، حمایت اطلاعاتی) بوده است. جنس، وضعیت تاهل، وضعیت سکونت ونیز دانشکده محل تحصیل نیز به عنوان متغیرهای زمینه ای اثرگذار در میزان سلامت عمومی دانشجویان درنظر گرفته شده اند.

جامعه آماری این مطالعه شامل 5939 دانشجوی مقطع کارشناسی 10 دانشکده مختلف دانشگاه علامه طباطبایی می باشد که از بین آنها 361 نفربه صورت نمونه با روش سهمیه ای انتخاب شده اند. روش این پژوهش پیمایشی بوده وبه منظور جمع آوری اطلاعات، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است.

مهمترین نتیجه ای که در این مطالعه بدست آمد اینکه بین حمایت اجتماعی و همچنین بین ابعاد حمایت اجتماعی شامل حمایت عاطفی، حمایت ابزاری واطلاعاتی با میزان سلامت عمومی رابطه معنادار ومستقیمی برقراراست. در این پژوهش مشخص شد وضعیت تاهل و سکونت دانشجویان روی سلامت عمومی آنها تاثیر دارد به طوری که دانشجویان متاهل ودانشجویان ساکن منزل از سلامت عمومی بالاتری در مقابل دانشجویان مجرد و ساکن خوابگاه برخوردار بودند. همچنین در این مطالعه مشخص شد متغیرهای دانشکده محل تحصیل و جنس تاثیری بر سلامت عمومی دانشجویان نداشته وفرضیه های مربوط به این دو متغیر مورد تایید قرار نگرفتند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

سلامت یکی از ارکان توسعه پایدار وبخش لاینفک شکوفایی و ارتقای کیفیت زندگی است. به عبارت دیگر حفظ و ارتقای سلامت پیش نیاز حرکت در راستای برنامه ریزی های اقتصادی واجتماعی است.سلامت یکی از حقوق اساسی بشر است که مفهومی پویا دارد . هرجامعه، زمانی از پویایی ونشاط برخوردار خواهد بود که شهروندان از سلامت جسمی، روانی واجتماعی مطلوب برخوردار باشند در این صورت است که جامعه می تواند پله های ترقی و تکامل را طی نموده و به سطح قابل قبولی از توسعه دست یابد. درواقع باید گفت سلامت جامعه درگرو سلامت جسمی و روانی و اجتماعی تک تک افراد است و افراد در جامعه سالم پرورش می یابند. دراین میان سلامت دانشجویان از اهمیت ویژه ای در فرآیند رشد وتوسعه فرهنگی، اجتماعی واقتصادی جوامع ، برخوردار است ونقش اساسی وتعیین کننده ای دارد. دانشجویان به عنوان نیروی انسانی برگزیده از نظر استعداد وخلاقیت وپشتکار، منابع معنوی هر جامعه وسازندگان فردای کشور خویش به شمار می روند. عوامل بیشماری از قبیل زمینه های قبلی، بیماری، سبک زندگی و… برروی سلامت ایشان تاثیر گذار است؛ ومی تواند باعث کاهش یا ارتقا سلامت ایشان باشد درمیان عوامل مختلف ومتعدد دراین پژوهش حمایت اجتماعی به عنوان یکی از عوامل موثر بر سلامت عمومی دانشجویان مورد توجه و سنجش قرار می گیرد.

حمایت اجتماعی اساس تعلق داشتن، پذیرفته شدن و مورد عشق و محبت قرار گرفتن می باشد. حمایت اجتماعی برای هرفرد ارتباط امن به وجود می آورد که احساس محبت ونزدیکی، یکی از ویژگی های اصلی این ارتباط است.حمایت اجتماعی یک کمک دوجانبه است،که موجب خلق تصور مثبت از خود، پذیرش خود واحساس عشق و ارزشمندی می گردد و تمام اینها به فرد فرصت خودشکوفایی ورشد می دهد.

باتوجه به اهمیت تامین سلامتی دانشجویان، این مطالعه باهدف بررسی تاثیر حمایت اجتماعی در ارتباط با سلامت عمومی دانشجویان در سال تحصیلی 93-1392 در دانشگاه علامه طباطبایی انجام می پذیرد.

در این فصل ابتدا طرح مساله، انگیزه پژوهشگر مطرح و پس از آن به تدوین اهداف پژوهش پرداخته شده است و در پایان به ضرورت واهمیت موضوع و فایده پژوهش پرداخته خواهدشد.

2-1- طرح مسأله

سلامتی موضوع مهمی است که ذهن انسانهای بسیاری را در طول تاریخ به خود مشغول کرده است و به همین دلیل مطالعه راجع به سلامت، ابعاد آن، عوامل موثر ومرتبط با آن، عوامل پیش بینی کننده وعوامل ارتقا دهنده آن همیشه مورد توجه پزشکان، مددکاران اجتماعی، روانشناسان و …بوده است. به طور کلی می توان گفت فرد سالم کسی است که بیمار نباشد، نقص عضو نداشته باشد، باتغییرات محیطی هماهنگی داشته باشد، ازقدرت کافی برای اداره امور زندگی برخوردار باشد ومقاومت لازم دربرابر پیشامدها واتفاقات رنج آور را داشته باشد ودارای تعادل روانی وسازگار با محیط باشد. درگزارش گروه کاری سازمان بهداشت جهانی (2000) درخصوص ارتقای سلامت، سلامت اینگونه تعریف شده است:”سلامت گستره ای است که در آن حیطه، فرد یاگروه می تواند آرمانها و راه برآورده ساختن نیازها را درک نموده وازطرف دیگر قادر به تغییر وسازش با محیط باشد”.بدین ترتیب سلامت به عنوان وسیله ای برای زندگی هرروزه در نظر گرفته می شود نه به عنوان هدف زندگی. ازدیدگاه این سازمان سلامتی حالت صحت کامل جسمی، روانی واجتماعی است؛ شاخص های ارائه شده سلامتی درسال 2000 عبارت بود از: حرمت انسان، استقلال، مسئولیت فردی واجتماعی، سطح سواد، اشتغال، امنیت، پاسخگو بودن مسئولین وخدمات بهداشتی ودرمانی که دربین 194 کشور عضو ایران رتبه 96 را به دست آورده است ودرارتباط با خدمات بهداشتی، رتبه 154 را کسب کرده است. بدین ترتیب ملاحظه می شود که موضوع سلامتی افراد تنها در بیماری های جسمی خلاصه نشده وبه طور عمده درچهارچوب سلامت روانی واجتماعی قرار می گیرد. مشکلات مربوط به سلامت می تواند عملکرد شخص را تضعیف نماید وسبب ایجاد خسارت برای خانواده وجامعه ونیز      می تواند مسائل هیجانی وهزینه های اقتصادی را به بار می آورد. امروزه به علت پیشرفت در فناوری وتاثیر مستقیم آن بر کیفیت زندگی انسان، پرداختن به مساله سلامت وعوامل موثر بر آن اهمیت ویژه ای یافته است وتامین سلامتی افراد جامعه یکی از مهم ترین مسایل اساسی در هر کشور است. مطالعات علمی وسیعی که در این زمینه تاکنون انجام پذیرفته می تواند با شناسایی دقیق عوامل تهدید کننده سلامتی ونیز رفع ابهامات، راهگشای برای برنامه های ارتقا سلامت باشد.

روشن است هر گونه تلاش در زمینه دستیابی به سلامت وآرامش که هم نیاز فردی وهم نیاز اجتماعی است، مستلزم آشنایی با معنا ومفهوم سلامت وچگونگی اندازه گیری ونیز یافتن راه های ارتقا آن           می باشد. دراین راستا دانشگاه ها نیز به دلیل نقش مهمی که در تعلیم وپرورش نسل آینده ساز کشور دارند از این قاعده مستثنی نمی باشند. دانشگاه ها سازمان هایی هستند که هر ساله تعداد قابل توجهی از جمعیت جوان را جذب می کنند وطی زمان معینی توانمندی علمی وعملی این اشخاص را پرورش  می دهند ودر نهایت نیروهای آموزش دیده رادر اختیار جامعه قرار می دهند. باید خاطرنشان کرد ورود وتحصیل در دانشگاه بابروز تغییرات زیادی در روابط فردی و اجتماعی همراه است، درکنار این تغییرات انتظارات و نقش های جدیدی هم که در طول دوران تحصیل دردانشجویان شکل می گیرد،  نیزمی توان اشاره کرد.توجه به این نکته حائز اهمیت است که دوران تحصیل دانشگاهی به واسطه عوامل فردی، فرهنگی، اجتماعی واقتصادی ازجمله دوری از خانواده و عدم برخورداری کافی از حمایت آنان، مشارکت ومسئولیت پذیری اجتماعی، ارتباط زمانی این دوره با شرایط دوره جوانی، فشارهای تحصیلی، کمبود زمان وامکانات تفریحی، آینده نامشخص وفشارهای درسی، مشکل پرداخت هزینه ها و….دوره خاص تلقی می شود. قرار گرفتن درچنین شرایطی اغلب با فشارها ونگرانی هایی توام است وعملکرد وبازدهی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. امروزه موضوع  سلامت دانشجویان مساله ای حیاتی است که چالشهای اساسی را برانگیخته است . دانشجویان قشر وسیعی از جمعیت فعال را تشکیل می دهند و نقش مهمی را در آینده کشور ایفا  می کنند(آزاد 206:1385). در سالهای اخیر گزارشات بسیاری درباره افسردگی ،سوء مصرف مواد وافت تحصیلی درمیان دانشجویان جهان دیده می شود؛ وشیوع بیماری های روانی در بین دانشجویان یکی از 5 موضوع مهمی است  که دانشگاه ها در کشورهای مختلف با آن روبرو هستند. همانطور که ذکرآن رفت میزان شیوع اختلالات وبیماری های روانی دربین دانشجویان در حال افزایش است. استرس های گوناگون با تاثیر منفی که بر منابع مقابله فردی واجتماعی شخص اعمال  می کنند، باعث کاهش مقاومت فرد گشته ودر دراز مدت اثرات ناخوشایندی بربهداشت روانی وجسمانی دانشجویان می گذارند ودر نهایت به پایین آمدن سلامت وکیفیت زندگی آنها منجر شده و آنها را از ایفای نقش بازمی دارد. داشتن مشکلات مربوط به سلامت منجر به اختلال در انجام تکالیف درسی،کاهش انگیزه، اضطراب وترس شده و سبب می شود که دانشجویان بخش قابل توجهی ازنیروی فکری خودرا صرف چنین مشکلاتی کنند ودرنتیجه توان وعلاقه کافی را برای فعالیت در امور آموزشی نخواهند داشت. با وجود این اگرچه این تغییرات می تواند استرس هایی ایجاد نماید، اما ضرورتا باعث تنش یا اضطراب نمی شود، بلکه تعامل بین انواعی از عوامل استرس زا ومهمتر نحوه ادراک آنهاست که منجر به تنش یا اضطراب می شود، واین ادراک به نوع وتعداد منابع حمایت اجتماعی موجود برای آنها ونیز تاثیرات فرهنگی بستگی دارد. همانطور که گفته شد، وجود مشکلات مربوط به سلامت در فعالیت های آموزشی دانشجویان تاثیر به سزایی داشته واز یک سو افت تحصیلی وگاهی ترک تحصیل را در پی خواهد داشت واز سوی دیگر باعث هدر رفتن منابع مادی، نیروی کار حرفه ای، اتلاف وقت واحساس ناامیدی در آنها می شود  از اینرو لازم است توجه به مشکلات روحی و جسمی واهمیت به سلامت دانشجویان درراس امور مسئولین دانشگاهی قرار گیرد.

حمایت اجتماعی عامل مهمی است که به عنوان متغیر واسطه ای بین استرس وبیماریهای روانی واجتماعی عمل می کند.لین وهمکارانش در مقاله خود حمایت اجتماعی راچنین تعریف کرده اند”حمایت قابل دسترس برای فرد از طریق پیوندهای اجتماعی با سایر افراد، گروه ها واجتماع بزرگتر. در واقع حمایت اجتماعی از طریق ارتقا سطح رفتارهای بهداشتی وکاهش نتایج منفی وفشارآور رویدادها برسلامت فرد تاثیر می گذارد. حمایت اجتماعی کمکی دوجانبه است که موجب خلق تصور مثبت از خود، پذیرش خود، احساس عشق وارزشمندی می گردد ودر همه این موارد به فرد فرصت خودشکوفایی ورشد می دهد. برخورداری از منابع حمایتی امکان حفظ وتداوم سلامتی را فراهم می کند. این برخورداری به گونه ای است که می توان سلامتی را به عنوان تابعی از میزان حمایت اجتماعی در نظر گرفت؛ به عبارتی هرچه میزان حمایت اجتماعی افزایش یابد سطح سلامت نیز افزایش می یابدو بالعکس. از این نگاه سلامتی مشروط به داشتن حمایت اجتماعی است. حمایت اجتماعی افراد را قادر می سازد تاتوانایی رویارویی بامشکلات زندگی روزمره و بحران های آن راداشته وبه خوبی آنها راسپری کند .پیوستن افراد به گروهها وسازمانها خود دلیلی است بر نیاز انسان به حمایت اجتماعی است.

طبق مطالعات ومشاهدات صورت گرفته توسط محقق مشخص شده میزان برخورداری دانشجویان از سلامت عمومی متفاوت است. متغیرهای مختلفی می تواند این تفاوت را تبیین کند که دراین میان ما قصد داریم نقش حمایت اجتماعی را به عنوان متغیر تعیین کننده بر میزان سلامت دانشجویان بررسی نماییم.

درواقع مادر این پژوهش قصدداریم بدانیم میزان حمایت اجتماعی چه تاثیری بر میزان برخورداری دانشجویان از سلامت عمومی دارد؟

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.