دانشگاه آزاد اسلامی

واحد تهران جنوب

دانشکده تحصیلات تکمیلی

سمینار برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

مهندسی شیمی – مهندسی فرآیند

عنوان:

بررسی فرآیندهای تولید و جداسازی آروماتیک ها

چکیده:

آروماتیک ها به عنوان یکی از محصولات مادر و ارزشمند در صنایع پتروشیمی شناخته می شوند که باید چند مرحله دیگر را در صنایع پایین دستی پتروشیمی طی کنند تا مورد استفاده قرار بگیرند. این مواد در تولید طیف وسیعی از محصولات کاربرد دارند تا جایی که از آنها در ساخت قطعات هواپیما، تولید مواد دارویی مانند آسپرین و حتی در صنعت عطرسازی نیز استفاده می شود.

ساختار مطالب سمینار بدین گونه است که در فصل نخست کلیات صنعت پتروشیمی و واحدها و فرآیندهای مادر در این صعت بازگو شده است. در ادامه در فصل دوم و سوم روند کلی تکنولوژی صنایع آروماتیکی در دو مرحله فرآیندهای متداول تولید و جداسازی آروماتیک ها تشریح گردیده است.

مقدمه:

آروماتیک ها به عنوان یکی از محصولات مادر و ارزشمند در صنایع پتروشیمی شناخته می شوند که باید چند مرحله دیگر را در صنایع پایین دستی پتروشیمی طی کنند تا مورد استفاده قرار بگیرند. این مواد در تولید طیف وسیعی از محصولات کاربرد دارند تا جایی که از آنها در ساخت قطعات هواپیما، تولید مواد دارویی مانند آسپرین و حتی در صنعت عطرسازی نیز استفاده می شود.

صنعت آروماتیک در ایران با ساخت یکی از طرح های ملی و مهم دهه اول انقلاب به عنوان نقطه آغاز تولید محصولات استراتژیکی در اصفهان در سال 1371 آغاز به کار کرد. پس از اصفهان، ماهشهر برای احداث یک واحد آروماتیک مورد توجه قرار گرفت و تصمیم بر آن شد تا در پتروشیمی بندر امام به عنوان یکی از باسابقه ترین و بزرگ ترین مجتمع های پتروشیمی کشور یک واحد تولید آروماتیک ساخته شود. علاوه بر این دو، در سال 1377 و بار دیگر در ماهشهر پایه های اولیه ساخت پتروشیمی بوعلی سینا به عنوان مجری طرح آروماتیک سوم گذاشته شد. اما هیچ یک از این اقدامات برای مطرح شدن ایران به قطب تولید این دسته از محصولات کافی نبود؛ از این رو شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصمیم گرفت تا با اجرای یکی از طرح های استراتژیک برنامه پنج ساله سوم و احداث مجتمع پتروشیمی نوری (برزویه) در عسلویه به عنوان بزرگترین تولید کننده آروماتیک جهان، به این هدف بزرگ دست یابد.

لذا با توجه به تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قطب در تولید این دسته از محصولات ضرورت تحقیقی جامع در این زمینه بیش از پیش احساس می گردید تا با رویکردی علمی و کاربردی در جهت یادگیری و انتقال فناوری های موجود و تکنولوژی های جدید در بهسازی کیفی و کمی این صنعت گامی موثر برداشته شود.

فصل اول: کلیات صنعت پتروشیمی

1-1- منابع خوراک پتروشیمی از پالایش نفت

مهم ترین خوراک واحدهای پتروشیمی که محصولات صنعت پالایش می باشند، نفتا، گازوئیل و گازهای حاصل از کراکینگ کاتالیستی است.

نفتا از نظر لغوی یک حالت دوگانه دارد. این اصطلاح معنای متفاوتی در صنعت پالایش و صنعت پتروشیمی دارد. در صنعت پتروشیمی هر برش نفتی در محدوده تقریبی 20 – 300 درجه سانتیگراد که خوراک باشد نفتا نامیده می شود. بنابراین اگر برشی که تحت عنوان بنزین سبک نام برده می شود به عنوان خوراک واحد اتیلن مورد استفاده قرار گیرد، نفتای سبک نامیده می شود. پس وقتی از نفتا نام می بریم منظور نفتای صنعت پتروشیمی است.

نفتا مخلوطی است از آلکان ها و هیدروکربن های آرماتیک می باشد ولی دارای سازنده هایی با وزن مولکولی بیشتر از نفتاست. گازوئیل را نیز می توان به جای نفتا به عنوان خوراک واحد تولید اتیلن استفاده کرد ولی از نظر تکنولوژی به خوبی نفتا نیست. در نتیجه در مواردی جذاب است که قیمت آن به مراتب کمتر از نفتا باشد.

در ایالات متحده، به علت اینکه کراکینگ کاتالیستی به مقیاس زیاد انجام می شود گازهای پروپیلن و بوتن از طریق این واحدها تامین می گردد. در اروپای غربی و ژاپن کراکینگ کاتالیستی در مقادیر کوچکتری صورت می پذیرد و گازهای حاصل از کراکینگ کاتالیستی به عنوان یک منبع تولید اتیلن اهمیتی کمتری دارد. گازهای حاصل از کراکینگ کاتالیستی به عنوان یک منبع تولید خوراک اهمیت کمتری دارد. گازهای حاصل از کراکینگ کاتالیستی به عنوان خوراک اهمیت کمتری دارد. گازهای حاصل از کراکینگ کاتالیستی به عنوان یک منبع تولید اتیلن اهمیتی ندارند زیرا سهم این گازها به قدری کم است که جداسازی آنها مقرون به صرفه نیست.

نفت سفید در بعضی موارد به عنوان خوراک واحدهای شیمیایی در حالت کاربردهای تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد. از آن می توان در تولید اتیلن استفاده کرد ولی از نظر اقتصادی به علت قیمت آن به عنوان سوخت جذابیت ندارد.

آلکان های گازی که از تقطیر نفت خام و کراکینگ کاتالیستی به دست می آید بعضی مواقع به عنوان خوراک استفاده می شود ولی استفاده از آنها محدود به این واقعیت است که میزان دسترسی آن بعد از استفاده به عنوان سوخت پالایشگاه و ال پی جی نسبتا کم است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.